Kalsium və Sümük Sağlamlığı: Süd məhsulları kalsiumun ən zəngin mənbələrindən biridir. Hər 100 ml süddə təxminən 120 mq kalsium var ki, bu da günlük ehtiyacın 12%-ni təşkil edir. Kalsium sümüklərin və dişlərin tərkib hissəsidir, osteoporoz riskini azaldır və yaşlılıqda sümük sıxlığını qoruyur.

Yüksək Keyfiyyətli Protein: Süd məhsulları tam protein mənbəyidir, yəni insan orqanizmi üçün vacib olan bütün amino turşuları ehtiva edir. Kazein və qamış zülalları əzələ toxlumasının bərpası və inkişafında mühüm rol oynayır.

Vitamin D və Mənimsəmə: Təbii və ya zənginləşdirilmiş süd məhsullarında olan D vitamini kalsiumun bağırsaqlardan sorulmasını artırır. Bu vitamin həmçinin immun sistemin gücləndirilməsində və xərçəng riskinin azaldılmasında rol oynayır.

B Vitamin Kompleksi: Süd məhsullarında B2 (riboflavin), B12 və biotin vitaminləri boldur. Bu vitaminlər enerji mübadiləsi, sinir sisteminin sağlamlığı və qan dövranı üçün vacibdir.

Probiotik Faydalar: Fermentasiya olunmuş süd məhsulları (qatıq, kefir) faydalı bakteriyalar ehtiva edir. Bu bakteriyalar həzm sisteminin sağlamlığını təmin edir, immuniteti gücləndirir və bəzi xəstəliklərin qarşısını alır.

Kərə Yağı Hazırlama Prosesi: Ənənəvi kərə yağı hazırlama prosesi təbii və sadə üsullarla həyata keçirilir. İlk növbədə, təzə süd soyuq yerdə 12-24 saat saxlanılır ki, qaymaği yuxarıya çıxsın. Sonra qaymaq diqqətlə ayrılır və xüsusi ağac və ya gil qablarda çalxalanır.

Çalxalama Texnikası: Qaymaq 20-30 dəqiqə müddətində davamlı olaraq çalxalanır. Bu prosesdə yağ dənələri birləşir və suyundan ayrılır. Ənənəvi Azərbaycan kəndlərində bu iş adətən səhər tezdən həyata keçirilir və ailənin qadınları tərəfindən yerinə yetirilir.

Pendir Hazırlama Ənənəsi: Təbii pendir maya və ya sirə istifadə etməklə hazırlanır. Təzə süd qızdırılır və maya əlavə edilir. Süd kəsilən zaman yaranan kəsik ayıllıq şəklində yığılır və çuval və ya tülbəntdə süzülür.

Duz Prosesi: Pendir hazır olduqdan sonra ənənəvi üsulla duzlanır. Duz həm ləzzət verməklə yanaşı, məhsulun daha uzun müddət saxlanılmasını təmin edir. Dağ duzundan istifadə edildikdə xüsusi ləzzət əldə edilir.

Müasir Dövrdə Tətbiqi: Bu ənənəvi üsullar bugün də Azərbaycanın dağlıq regionlarında, xüsusən Şamaxı, Quba, Qusar kimi rayonlarda geniş tətbiq olunur. "Təbii Dad" kimi ailə təsərrüfatları bu qədim bilikləri qoruyub saxlayır və müştərilərinə ən təbii məhsulları təqdim edir.

Etiket Oxuma Qaydaları: Keyfiyyətli süd məhsulu seçərkən ilk addım etiketin diqqətlə oxunmasıdır. Tərkib hissəsində sadəcə süd, maya və duz olmalıdır. Uzun və başa düşülməz kimyəvi adlardan çəkinmək lazımdır.

Fiziki Keyfiyyət Əlamətləri:

• Rəng: Təbii süd məhsulları təmiz ağ və ya yüngül sarımtıl rəngdə olur. Həddindən artıq ağ rəng süni ağartıcıların işarəsi ola bilər.
• Qoxu: Təzə, xoş və xarakterik süd qoxusu olmalıdır. Kəskin və ya qeyri-adi qoxular keyfiyyətsizlik əlamətidir.
• Tekstura: Bircins və hamarlı tekstura arzu olunur. Dənəcikli və ya laylaşmış məhsullardan çəkinmək lazımdır.

Saxlama Şərtləri və Tarix: İstehsal tarixinə və son istehlak tarixinə diqqət edin. Keyfiyyətli məhsulların saxlama müddəti adətən daha qısadır, çünki təbii qoruyucular istifadə olunur.

Yerli İstehsalçılardan Seçim: Mümkün olduqda yerli ailə təsərrüfatlarından məhsul almaq daha düzgündür. Bu məhsullar tezə olur, nəqliyyat stressinə məruz qalmır və adətən daha təbii üsullarla hazırlanır.